Atlı okçuluğa ilk başladığım zaman kendini Türk okçuluğu konusunda tek otorite diye tanıtan bir adam 'bak atlı okçuluk müsabakasında Moğollar tirkeşi iyicene bacağına dolamışlar sabit kalsın diye, sen de öyle yap' demişti.
O zamanlar aklım yatmadı ve yapmadım, faydası veya zararı ne olduğunu bilmiyordum ama müze örneklerinde öyle bir şey yok ve minyatürlerde de görünmüyor, onun için yapmadım. Vardır ecdadın bir bildiği dedim. Sonradan neden bacağa bağlanmadığını anladım, Türk tarzı biniş stili ile ilgili.
Ama ilk müze örneklerinde tirkeşlerin bağlanış biçimine bakalım:
Yukarıda görüldüğü gibi tirkeş beldeki kemere 3 ayrı yerden bağlı. Ortadan aşağıya doğru vücuda veya kemere herhangi bir sabitleme mekanizması yok. Aşağı bölümden birdaha bacağa falan bağlanmıyor. Üç noktadan bele/kemere sabitleniyor.
Türk biniş stili
Türklerde ve Orta Asya halklarında ata 'ayakta' biniliyordu, bugünkü jokeylerin binişleri kadar abartılı olmasa da üzengilere basılıp ayağa kalkılıyordu. Buna uygun üzengiler kısa ve eyerin ön ve arka kaşları yüksek. Atın aşağı yukarı hareketleri bacakların hafif eğilip yine düzelmesi ile kontrol ediliyor ve dörtnal giderken vücudunuzun üstü ve kol/omuzlar aşağı yukarı hareketi yapmıyor, dümdüz aynı çizgide kalıyor ve bu atlı okçuluk için çok önemli. Usta bir biniş stili ile neredeyse tüm sarsıntılar yok edilebilir.
O zamanlar aklım yatmadı ve yapmadım, faydası veya zararı ne olduğunu bilmiyordum ama müze örneklerinde öyle bir şey yok ve minyatürlerde de görünmüyor, onun için yapmadım. Vardır ecdadın bir bildiği dedim. Sonradan neden bacağa bağlanmadığını anladım, Türk tarzı biniş stili ile ilgili.
Ama ilk müze örneklerinde tirkeşlerin bağlanış biçimine bakalım:
Kassel müzesinde Osmanlı tirkeşin iç tarafı
Türk biniş stili
Türklerde ve Orta Asya halklarında ata 'ayakta' biniliyordu, bugünkü jokeylerin binişleri kadar abartılı olmasa da üzengilere basılıp ayağa kalkılıyordu. Buna uygun üzengiler kısa ve eyerin ön ve arka kaşları yüksek. Atın aşağı yukarı hareketleri bacakların hafif eğilip yine düzelmesi ile kontrol ediliyor ve dörtnal giderken vücudunuzun üstü ve kol/omuzlar aşağı yukarı hareketi yapmıyor, dümdüz aynı çizgide kalıyor ve bu atlı okçuluk için çok önemli. Usta bir biniş stili ile neredeyse tüm sarsıntılar yok edilebilir.
 |
| Türk biniş stili |
+atl%C4%B1+ok%C3%A7uluk+taliminde+(Surname-i+H%C3%BCmayun,+16.+yy+sonu).jpg "Atlı okçuluk") |
| Türk biniş stili |
Bacaklar sürekli hareket ettiği için tirkeşi bacağa bağlarsanız tirkeş bacakla beraber hareket edecektir ve sabitliyeyim derken tam ters etkiyi yaratmış olacağız. Tirkeş müze örneklerinde ve resimlerde görüldüğü gibi bağlandığı taktirde bacak hareket etse bile tirkeş sabit kalacaktır.
... Türk atlı okçuları bunu belki iki bin senedir geliştirdi ki tirkeş yukarıdaki şeklini aldı. Dediğim gibi, böyle detayları incelemekte fayda var ve daima ecdadın yöntemini kullanmak gerekir çünkü..
vardır bir bildikleri...
